2020 Nieuw Altena SMART RURALS (2020-01-20)

Terugdringen CO2-uitstoot in Altena,
ideeën 'Nieuw Altena' - Winter 2020
 
In januari is een groep van 8 Woerkumers enkele keren bij elkaar geweest om te bespreken hoe de terugdringing van de broeikasgassen sneller en veel omvattender zou kunnen gebeuren. Stedenbouwkundige, architect, energiedeskundige, landschapper, communicatiedeskundige, natuurdeskundigen en ondernemer hebben al hun kennis en kundigheden bij elkaar gezet om een aansprekend beeldend verhaal te maken voor Altena. Te gebruiken voor de indiening van de regionale energiestrategie voor 1 juni 2020 en voor de klimaataanpak van de gemeente Altena. De groep is uitgebreid met mensen van Altenatuur, Altena Nieuwe Energie en bewoners uit Dussen en Sleeuwijk. Er zijn schetsen gemaakt hoe de benodigde windmolens en zonnevelden in het landschap geplaatst zouden kunnen worden.



Er is ook deze tekst gemaakt en een visitekaartje met de randvoorwaarden om het goed aan te pakken voor het eiland Altena:




 
Meer info is te verkrijgen via Goof van Vliet, 06-28703838 of goofvanvliet@gmail.com.
 

Berekeningen energiebehoefte en mogelijke opwek voor het eiland Altena
De opwarming van de Aarde door broeikasgassen wordt een steeds heftiger probleem. Bijgaande staatje van jaargemiddelden Nederland 1900 - 2019 spreekt boekdelen. Terugdringen CO₂-uitstoot moet hoogste prioriteit hebben. Vooral de grote slagen zijn belangrijk om op in te zetten: besparen energieverbruik, opwekken energie voor huishoudens en bedrijven, mobiliteit en veeteelt. Nogmaals allerlei ideetjes inleveren bij de gemeente heeft niet zoveel zin meer. Dat is al meer gebeurd en kan ook later nog plaatsvinden. Urgenda heeft een aanbevelingslijst gemaakt van 50 mogelijkheden om de CO₂-uitstoot snel te reduceren. (Zie www.urgenda.nl)
 
We hebben maar 1 Aarde, als we hem verzieken kunnen we geen nieuwe kopen.
Cijfers zijn op diverse plekken te vinden maar het gaat je gauw duizelen als je er achter wilt komen welke activiteiten de meeste CO₂ en methaan uitstoten. 
 
Een goede doorrekening om volledig te kunnen stoppen met CO₂-uitstoot door slimme investeringen staat in www.duurzaamnieuws.nl
Professor Dr Mark Z Jacobson heeft met een groep medewerkers van Stanford universiteit een knap stukje rekenwerk gedaan. Voor 139 landen die samen 99,7% van alle CO₂-emissie veroorzaken, hebben deze onderzoekers de transmissie naar 100 % duurzame energie tot aan 2050 van top tot teen en tot in de kleinste details doorgerekend.

Uitgangspunt daarbij is dat, om de klimaatdoelstellingen te halen omstreeks 2030 al 80% van de transitie bereikt moet zijn. Voor de transitie wordt geen biomassa ingezet, geen kernenergie en geen Carbon Capture en Storage (CCS). Het grootste deel van de duurzame energie (94%) wordt verkregen uit wind en zon en verder uit waterkracht, bodemwarmte en golfslag. Ook wordt in de plannen gebruik gemaakt van ondergrondse seizoensopslag van warmte, gewone waterkracht en opgepompte waterkracht, opslag van waterstof en slimme netwerken waarmee vraag en aanbod op elkaar afgestemd worden. Per land wordt de optimale verhouding doorgerekend, het ruimtebeslag, de benodigde investeringen en de besparingen.
 
Grote lijnen terugdringen CO₂ en opwek schone energie Altena:

1. Warmte en elektriciteit voor woningen
2. Mobiliteit 
3. Warmte en elektriciteit voor bedrijven 
4. Voedsel (vooral koeien, vlees en zuivel)

1. Woningen
Een deel van de berekening van JanDerk gaat hier over (mobiliteit en bedrijfsleven zijn de andere onderdelen). Uitgegaan is van gemiddeld verbruik in Nederland (zowel elektriciteit als gas zijn in Woudrichem hoger) 3300 kWh elektriciteit per jaar en 1300 m³ gas per huishouden. In de berekening wordt ervan uitgegaan dat verwarming door warmtepompen zal gaan gebeuren. Daarvoor is extra elektriciteit nodig. Hoe beter de woning is geïsoleerd en lage temperatuurverwarming heeft, des te minder elektriciteit nodig is. Er zijn 22.000 woningen waarvan het grootste deel nog aangepakt moet worden. Energieneutraal in 2030 betekent dus 2.000 woningen per jaar opleveren! In 2046 (gemeentestreven) is het 770 woningen per jaar vanaf nu. Er zijn nu niet genoeg werkers voor. Het lijkt het meest efficiënt woningen volledig aan te pakken als bewoners toch al willen gaan verbouwen. Nieuwbouw voldoet al aan de hoogste eisen. Een belangrijk uitgangspunt is dat de lusten en lasten eerlijk verdeeld worden over huurders en eigenaren.

2. Mobiliteit
Voor bewoners gaan we uit van 1 elektrische auto per huishouden. Gemiddeld, er zullen mensen zijn die geen auto hebben en gebruik maken van openbaar vervoer, fietsen, lopen en mogelijk autodelen. De auto's kunnen ook als accu dienstdoen voor enkele dagen als er geen of weinig wind/zon is. Pas als er voldoende schone elektriciteit wordt opgewekt kan er ook schone waterstof worden geproduceerd (waterstof elektriciteit is 3x minder efficiënt dan directe elektriciteit, dus 3x zoveel windmolens/zonnevelden nodig dan nu berekend).

3. Bedrijven
We hebben geen goede gegevens omdat we niet weten wat bedrijven in Altena nu aan energie verbruiken. Dus weer een landelijk vergelijk en dan komen we op een verdubbeling van de energie-opwekking voor huishoudens. We weten niet hoeveel dakoppervlak er bruikbaar is voor zonnepanelen op de bedrijfsgebouwen. Dus vragen aan gemeente hoe hier tot een evenredige CO₂-vermindering gekomen kan worden.

4. Veeteelt 
Veeteelt is een grote uitstoter van CO₂ en Methaan. De enige oplossing is dat er veel minder vee komt en dat we dus minder vlees en zuivel gaan eten. In plaats daarvan zullen we veel meer plantaardige eiwitten gaan eten. We besteden in deze berekeningen geen aandacht aan dit aspect. Wat er waarschijnlijk gaat gebeuren is dat de industrie van vleesvervangers (Beyond Meat, Impossible Burger, Vegetarische slager, Goodbite) een gigantische vlucht gaat nemen. Goede nieuws is dat ze al steeds vaker in (fastfood) restaurants worden verkocht. Voor 2050 eten we geen beesten meer en het eten zal voor iedereen lekkerder dan ooit zijn.
 

Schone energie voor en door Altena
De elektriciteit die nodig is voor woningen, auto's, bedrijven, fietsen is berekend op grond van Nederlandse kengetallen. Opvallend is dat we in Joules gerekend veel minder energie nodig hebben dan als we fossiele brandstoffen gebruiken. Zie de presentaties van JanDerk:
https://docs.google.com/presentation/d/1p9z4ifRIMX5Am2rN9IogEAqk5vmrt2sxnlqhuPJYwpw/edit?usp=sharing
Iedereen kan deze bewerken. De eerste 3 sheets zijn screenshots uit de energieberekening voor de gemeente Altena. Die staat hier:
https://docs.google.com/spreadsheets/d/1935agzHiDEUOpyNESQLKx6R0uhefJTAzXX5AyekqJwI/edit?usp=sharing
 



Het plaatje voor heel Altena, huishoudens en bedrijfsleven, zou er volgens de berekening als volgt uit kunnen gaan zien om te voorzien in onze energiebehoefte:
   - 15 zonnepanelen per dak (+ ?? op daken bedrijven)
   - 100 hectare zonnevelden (+ 100 hectare voor bedrijfsleven)
   - 5 windmolens land (4,2 MW) (+ 5 molens op land)
   - 1 windmolen op zee (8MW) (+ 1 molen op zee)
   - 22.000 e-auto's gedeeltelijk voor opslag energie
 
Het grootste deel van de grond van Altena wordt gebruikt voor landbouwproductie. Een klein deel ervan is voor Altena zelf, het grootste deel is voor de steden in Nederland en daarbuiten. Het is mogelijk dat wij volgens dezelfde redenering ook veel meer energie op moeten gaan wekken ten behoeve van de steden.
 
Financiën
Lusten en lasten moeten eerlijk verdeeld worden. Gelukkig spreekt de concept RES daar ook al over. Opbrengsten van eigen energieopwekking moeten voor minstens 50% voor de eigen streek zijn. Voor de gemeente, de kernen of investerende bewoners.
 
Inpassing schone energie opwek in het landschap
Omdat veel mensen visueel ingesteld zijn vinden wij het belangrijk om ook te schetsen hoe de berekende energie opwek in ons landschap gerealiseerd zou kunnen worden. Het kan op verschillende manieren en verschillende plaatsen. Als gekozen wordt om geen windmolens te plaatsen zullen er veel meer hectares landbouwgrond gebruikt moeten worden om het equivalent middels zonnepanelen op te vangen. Als we dat niet doen leggen we het probleem bij de buren of bij ons nageslacht. In de schetsen nemen we mee dat ook de biodiversiteit en de landbouw er mee verweven kunnen worden. Dat levert win-winsituaties op.
 
Bomen
Bomen zijn belangrijk voor het neutraliseren van CO₂-uitstoot. Ze zijn ook nodig als productiehout voor woningen en andere gebouwen. We kunnen namelijk niet doorgaan met bouwen in beton en stenen. Bomen/bosjes kunnen ook een belangrijke rol spelen in het maken van goed zichtlijnen. Ze kunnen de 'lelijke' windmolens/zonnevelden voor een deel verbergen. Biodiversiteit en recreatie kunnen er ook beter door worden. Iets om over na te denken is het gedeeltelijk telen van Olifantsgras: 4x zoveel CO₂-reductie dan bomen en het materiaal is geschikt voor verpakking, papier en beton.
 

Eilanden die al veel verder dan Altena zijn

Goeree-Overflakkee
Goeree- Overflakkee (50.000 inwoners) is vergelijkbaar met ons eiland. Veel landbouw, veel toerisme en een overwegend conservatieve bevolking. Toch heeft deze gemeente in 2017 vastgesteld in 2020 energieneutraal te willen zijn. Ze lijkt hard op weg om dit te gaan halen. In bijgaande link staan heel duidelijk verwoord en getekend wat er waar gebeurt op het eiland en wat er nog moet gebeuren. https://marcovermeulen.eu/nl/projecten/energieproducerend+goeree+overflakkee/
 
Texel
De Waddeneilanden lopen ook voorop in Nederland. Texel, 13.500 inwoners en 1 miljoen toeristen per jaar, wil in 2020 zelfvoorzienend zijn op het gebied van schone energie. Niet alleen voor de bewoners maar ook voor de vele toeristen. Zie https://www.texelgeeftenergie.nl/over-ons
 
Waar we het niet over hebben
In ons voorstel hebben we het niet over het verbeteren van de grond ten behoeve van landbouw en natuur, niet over circulaire economie, niet over het verbeteren van de waterkwaliteit. We hebben het niet over kernenergie, thermische oppervlaktewater energie of waterstof. Dat is ook allemaal zeer belangrijk maar lost de CO₂-uitstoot problemen niet snel genoeg op.